Still I Rise

By: Maya Angelou

Hôm nay mình lướt web để tìm kiếm những vần thơ hay, mình vô tình tìm kiếm được bài thơ này, một bài thơ hay và ý nghĩa, đã nổi tiếng từ lâu. Ấy vậy mới biết, thế giới còn quá nhiều thứ hay ho mà mình còn chưa biết đến. Mỗi khám phá, mỗi phát hiện mới đều làm mình thấy hứng thú. Sau đây mình xin trích dẫn một số thông tin liên quan đến tác giả và bài thơ để mọi người cùng tham khảo.

Về bài thơ Still I Rise (1978)

Bài thơ “Still I Rise” (Tôi vẫn vươn lên) của nữ văn sĩ người Mỹ Maya Angelou được trang thơ Mỹ Poetrysoup.com xếp vị trí số 2 trong 100 bài thơ hay mọi thời đại.

Ông Nelson Mandela đã đọc bài thơ này trong buổi lễ lễ nhậm chức Tổng thống Nam Phi của ông vào năm 1994.

Về tác giả Maya Angelou

Sinh năm 1928 tại thành phố St. Louis, bang Missouri, tuổi thơ của Angelou cũng như bao người da đen khác là nạn nhân của nạn phân biệt chủng tộc còn nặng nề khi đó.

Thảm kịch xảy đến với cô bé 8 tuổi Maya. Cô bị chính người bạn trai của mẹ tấn công, xâm hại tình dục. Trong 5 năm liên tiếp, Maya đã chìm trong sự im lặng của hoảng loạn, mặc cảm, sợ hãi. Nhưng sau đó, sách vở và thơ ca đã trở thành niềm an ủi với Maya, trở thành bạn đồng hành của cô, và cuối cùng giúp cô quyết định: cất tiếng nói để bắt đầu hành trình chống lại bất công.

Năm 1969, Maya xuất bản cuốn tự truyện gây chấn động I Know Why The Caged Bird Sings (tạm dịch: Tôi biết vì sao chim trong lồng vẫn hót). Tác phẩm kể câu chuyện thời thơ ấu của Maya cho tới năm bà 13 tuổi.

Đó là quãng thời gian bà phải vật lộn với nạn phân biệt chủng tộc, bị cưỡng bức, ruồng bỏ. Sách thể hiện niềm tin, lòng quả cảm của Maya khi đứng lên chiến đấu với bất công, khó khăn trong cuộc sống.

Cả hai cựu tổng thống Mỹ là Bill Clinton và Barack Obama đều coi Maya Angelou là một “báu vật quốc gia”. Trong lễ nhậm chức của hai ông đều có phần đọc thơ của Maya Angelou.

Bài thơ: Still I Rise

You may write me down in history
With your bitter, twisted lies,
You may trod me in the very dirt
But still, like dust, I’ll rise.

Những dối trá anh viết về tôi trong quá khứ
Với những cay nghiệt và sự giả dối đến khó tin
Anh có thể vùi tôi trong bùn bẩn
Nhưng như những hạt bụi, tôi sẽ bay lên.

Does my sassiness upset you?
Why are you beset with gloom?
’Cause I walk like I’ve got oil wells
Pumping in my living room.

Sự bất cần của tôi có làm anh giận dữ?
Anh chìm trong bóng tối u ám
Khi tôi bước đi như thể tôi có cả một giếng dầu
Bơm trong phòng khách của tôi.

Just like moons and like suns,
With the certainty of tides,
Just like hopes springing high,
Still I’ll rise.

Như mặt trăng và mặt trời
Với những đợt thủy triều lên và xuống
Như những hi vọng dâng trào
Tôi sẽ bay lên.

Did you want to see me broken?
Bowed head and lowered eyes?
Shoulders falling down like teardrops,
Weakened by my soulful cries?

Hẳn anh muốn thấy tôi vỡ vụn
Đầu cúi thấp và mắt chẳng nhìn lên
Đôi vai gầy chùng xuống như những giọt nước mắt rơi lã chã
Và trở nên yếu đuối với tiếng khóc từ sâu thẳm con tim.

Does my haughtiness offend you?
Don’t you take it awful hard
’Cause I laugh like I’ve got gold mines
Diggin’ in my own backyard.

Sự kiêu ngạo của tôi có làm anh phẫn nộ?
Sao anh trở nên khó chịu dường ấy?
Khi tôi cười như thể mình có mỏ vàng
Được khai thác mỗi ngày từ mảnh vườn sân sau.

You may shoot me with your words,
You may cut me with your eyes,
You may kill me with your hatefulness,
But still, like air, I’ll rise.

Anh có thể bắn tôi bằng những lời cay nghiệt
Anh có thể cắt tôi với đôi mắt hận thù
Anh có thể giết tôi bằng sự căm ghét khôn cùng
Nhưng vẫn như không khí, tôi sẽ bay lên.

Does my sexiness upset you?
Does it come as a surprise
That I dance like I’ve got diamonds
At the meeting of my thighs?

Sự gợi cảm của tôi có làm anh bực tức?
Hẳn anh thấy thật ngạc nhiên
Rằng tôi nhảy múa như thể tôi sở hữu những viên kim cương
Nơi hai đùi non của tôi gặp gỡ.

Out of the huts of history’s shame
I rise
Up from a past that’s rooted in pain
I rise
I’m a black ocean, leaping and wide,
Welling and swelling I bear in the tide.

Thoát khỏi sự hổ thẹn của quá khứ
Tôi bay lên
Từ những nỗi đau của chặng đường đã qua
Tôi bay lên
Tôi là một đại dương đen, cuộn trào và rộng lớn
Với những hố sâu và vết thuơng trong những cơn thủy triều của nỗi đau

Leaving behind nights of terror and fear
I rise
Into a daybreak that’s wondrously clear
I rise
Bringing the gifts that my ancestors gave,
I am the dream and the hope of the slave.
I rise
I rise
I rise.

Bỏ lại phía sau những đêm kinh hoàng và sợ hãi
Tôi bay lên
Hóa thân thành một ngày mới sáng trong rực rỡ,
Tôi bay lên
Mang đến những món quà mà tổ tiên đã trao tặng
Tôi là giấc mơ và niềm hi vọng của những nô lệ từ xa xưa
Tôi bay lên
Bay lên
Bay lên.